วัดพิจิตรสังฆาราม
วัดพิจิตรสังฆาราม ตั้งอยู่เลขที่ ๑๓๐ บ้านโนนยาง หมู่ที่ ๑ ตำบลโนนยาง อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๔ ไร่ ส.ค. ๒ เลขที่ ๘๒ อาณาเขต ทิศเหนือประมาณ ๒ เส้น จดหมู่บ้าน ทิศใต้ประมาณ ๒ เส้น จดที่ดินนายเหรียญ ปัททุม ทิศตะวันออกประมาณ ๒ เส้น จดทุ่งนา นายชู ผ่องแผ้ว ทิศตะวันตกประมาณ ๒ เส้น จดถนนสาธารณประโยชน์ มีที่ธรณีสงฆ์ จำนวน ๒ แปลง เนื้อที่ ๖ ไร่ อาคารเสนาสนะประกอบด้วย อุโบสถ กว้าง ๕.๖๐ เมตร ยาว ๑๘ เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ และกุฏิสงฆ์ จำนวน ๒ หลัง เป็นอาคารไม้
วัดพิจิตรสังฆาราม ตั้งเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๓ โดยชาวบ้านได้ร่วมกันสร้างวัดขึ้น ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๑๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๘ เขตวิสุงคามสีมา กว้าง ๒๐ เมตร ยาว ๔๐ เมตร
ปี๒๕๖๓-๒๕๖๔ กรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณะศาลาการเปรียญและธรรมาสน์ เสาเดียว
ธรรมาสน์เสาเดียว สิ้นค่าก่อสร้าง ๑๑๗บาท เป็นธรรมาสน์ที่สร้างขึ้นให้ตั้งอยู่บนเสาไม้หนึ่งต้น ไม้ที่นำมาใช้ทำเสา และส่วนประกอบอื่น ๆ เป็นไม้เนื้อแข็ง แบ่งความสูงของธรรมาสน์ออกเป็นสามส่วน ส่วนที่หนึ่งเป็นฐาน มีคันทวยแกะสลักเป็นรูปพญานาคสี่ตัว วางไว้สี่ทิศ เป็นแขนนาง ทำหน้าที่รับน้ำหนักของธรรมาสน์ ส่วนที่สอง เป็นชั้นธรรมาสน์ห้องสี่เหลี่ยมจตุรัส มีหน้าต่างสามบาน บานประตูหนึ่งบาน ซึ่งมีลักษณะคล้ายหน้าต่าง ส่วนที่สามเป็นหลังคาธรรมาสน์ สร้างเป็นเก๋งห้าชั้น ลดหลั่นขึ้นไปถึงยอดสูงสุด
 
การตกแต่งเสาธรรมาสน์ แขนนาง ผนังภายนอก ภายใน และหลังคาเก๋งห้าชั้น แกะสลักลายกนก แล้วลงรัก ตกแต่งด้วยกระจกสี ธรรมาสน์ที่วัดพิจิตรสังฆาราม บ้านโนนยางนั้นมีลักษณะแตกต่างจากธรรมาสน์โดยทั่วไปในท้องถิ่นคือ มีลักษณะการก่อสร้างเป็น “ธรรมาสน์เสาเดียว”  ฝังไว้กับพื้นดินภายในหอแจกของวัด ซึ่งจากข้อเขียนของ อ.สมชาย นิลอาธิ ในหนังสือเมืองมุกแม่น้ำโขง กล่าวถึงประวัติความเป็นมาว่าได้มีการก่อสร้างในปี ๒๔๘๔-๒๔๘๕  มีจารคูสีสุก น้อยทรง ช่างพื้นบ้านเป็นผู้ก่อสร้าง โดยนำไม้เนื้อแข็งทั้งต้นทำเป็นเสา มีการแกะสลักแบบประติมากรรมนูนต่ำลายกนกลงรักอย่างสวยงามบริเวณเสาธรรมาสน์ แขนนาง  ผนังภายใน และหลังคาเก๋ง ทั้งนี้มีส่วนประกอบที่สำคัญ ๓ ส่วน คือ
ส่วนที่ ๑ เป็นฐานจากไม้เนื้อแข็ง โดยมีคันทวยแกะสลักเป็นรูปพญานาค ๔ ตัว ติดไว้ทั้ง ๔ ทิศ ทำหน้าที่เป็นแกนหลักในการรับน้ำหนักของตัวธรรมาสน์
ส่วนที่ ๒ เป็นชั้นธรรมาสน์ จะมีลักษณะเป็นห้องสี่เหลี่ยมจัตุรัส ประกอบด้วยประตู ๑ บาน หน้าต่าง ๓ บาน
ส่วนที่ ๓ เป็นส่วนของหลังคาธรรมาสน์ สร้างเป็นลักษณะเก๋ง ๕ ชั้น มีขนาดลดหลั่นกันขึ้นไปจนถึงยอดสูงสุด
 ปัจจุบัน “หอแจก” หรือ “โรงธรรม” ซึ่งเป็นประดิษฐานของ “ธรรมาสน์เสาเดียว” ที่วัดพิจิตรสังฆาราม บ้านโนนยาง ยังคงมีการปฏิบัติธรรมของชาวบ้านทั้งในวันธรรมดาและในวันธรรมสวนะตามกิจวัตรของชาวพุทธโดยทั่วไป
การบริหารและการปกครอง มีเจ้าอาวาส เท่าที่ทราบนาม คือ รูปที่ ๑ พระเหรียญ รูปที่๒ พระโกฏิ รูปที่ ๓ พระทา รูปที่ ๔ พระทองคำ รูปที่ ๕ พระลา รูปที่ ๖ พระแก้ว รูปที่ ๗ พระคุณ รูปที่ ๘ พระแกก สุภโร รูปที่ ๙ พระทิน เตชวโร รูปที่ ๑๐ พระครูประภัศร์สังฆคุณ(สุพล อาภสฺสโร) ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๓๖ เป็นต้นมา
พระประธานประจำอุโบสถพระพุทธโสธร จำลอง สร้างอนุสรณ์ การครบรอบ ๑๐๐ ปี ๑ ศตวรรษ ๒๕๖๔  การสร้างวัดครั้งแรกมีการสร้างพระพุทธไชยบุรีศรีมงคล ๑๐๐ ปี  ๑ ศตวรรรษ ๒๕๖๔ พระพุทธไชยบุรีศรีมงคล ๑๐๐ ปี  ๑ ศตวรรษ ๒๕๖๔
โบราญสถานกรมศิลปากรขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน
ธรรมาสน์เสาเดียว และสร้างศาลาการเปรียญหลังใหม่



 

Google Map Link
กดดู